Gepubliceerd in InZicht nr. 71 – november 2016

Als je een tijdje zoekend bent en lezend in een blad als dit of in advaita-achtige boeken, dan vormt de geest zich bewust of onbewust een beeld van het gezochte. Termen als Bewustzijn, Openheid, Bevrijding of Stilte krijgen een invulling, worden gedefinieerd. Zo verworden deze termen tot onderdeel van het bekende. Het punt is dat wanneer waarheid wordt gezocht, het nooit deel van het bekende kan zijn, nooit een product is van wat je al weet. Het is geen deel van het oude, het is altijd iets nieuws, iets verrassends, iets levends.

Het komt echter zelden voor dat Waarheid wordt gezocht, meestal wordt er een oplossing gezocht voor een probleem. Problemen zijn er pas als er een standpunt is ingenomen. Pas als je meent te weten hoe het zou moeten zijn, kun je stellen dat er iets mis is of ontbreekt. Pas als je vind dat iets goed of slecht is kan er naar een reactie worden gezocht.

Als er zich iets voordoet, is dat strikt genomen een geheel nieuwe situatie. Het is de mind die ons doet geloven dat we zus of zo moeten handelen, het zijn de overtuigingen en emotionele standpunten die bepalend zijn. Zolang de (ego-)mind aan het roer zit heerst het bekende, wordt alles bepaalt door de al bestaande opvattingen, conditioneringen, angsten en verlangens. In wezen zien we de nieuwe situatie niet zoals deze werkelijk is, maar gekleurd en vervormd door de bril van het persoonlijke perspectief.

Wat echter ook mogelijk is, is dat er naar een nieuwe situatie gekeken wordt vanuit Stilte, vanuit niet-weten, vanuit een werkelijk open gewaarzijn dat geen belangen, doelen en angsten kent. Stilte is nooit het tegendeel van iets, nooit deel van het bekende, het is geen standpunt. Vanuit Stilte kan iets nieuws ontstaan, een respons in plaats van een reactie. Omdat de situatie nieuw, en dus onbekend is, heb ik in wezen niet zoveel aan wat ik al weet. Ik hoef geen respons te gaan bedenken of oplepelen, maar kan stil en sensitief zijn en opmerken wat er opkomt, opwelt, zich aandient. Het is als het ware een open, wakker wachten in plaats van een gejaagd zoeken naar het bijpassende bestand in m’n mind.

Als Stilte naar een beweging, mens, gebeurtenis kijkt is er hooguit een licht gevoel van verwondering, en milde open belangeloze interesse. Er wordt gevoeld, gezien, geluisterd, getast naar wat-het-echt-is. Er is geen notie van goed of verkeerd, geen plan van aanpak, geen vooropgezet doel, geen gewenste uitkomt, geen winst of verlies denken. Het is in wezen de afwezigheid van ego-mind. Het wegvallen van het bekende.

Dit is overigens een cruciaal kenmerk van bevrijding, van inzicht: er valt iets weg of stil. Ego-mind denkt altijd iets te moeten krijgen, bereiken, vinden, overwinnen, toevoegen. We moeten succesvol zijn, daar gaat het om. Maakt niet uit waarin. Desnoods in spiritueel of nederig of advaitisch verantwoord zijn. Kijk mij eens even! Ik ben de beste.
Bevrijding is juist het stil vallen van deze dwangmatige tendens, deze hang naar succes, die net zozeer in het spirituele heersend is als op de beursvloer, de voetbalcompetitie of waar dan ook.

Maar niemand lijkt te willen stoppen. Stilvallen. Verdwijnen.

Mijn ervaring is dat wanneer een inzicht tot me komt, het nooit mijn verdienste is. Ik heb het inzicht gekregen, niet gemaakt. Er is geleerd (als dat de juiste term is) stil, ontvankelijk en sensitief te zijn, en dat lijkt ‘verstaan’ te bevorderen. Er is ontdekt hoe te zijn als niet-weten, hetgeen al een beloning op zich is, omdat dan Compleetheid heerst, een afwezigheid van wel-of-niet-willen, een stilvallen van elke vorm van streven. Er is ontdekt dat het de meest effectieve ‘houding’ is, de enige kans op ont-dekking, openbaring, verheldering. Ontdekken gebeurt nu eenmaal gemakkelijk vanuit Stilte. Stilte is niet een middel tot inzicht, maar blijkbaar wel de voorwaarde ervan. Wonderlijk. Ik wist dat niet, tot het zich liet zien en het werd verstaan.

Wees stil. Voel, kijk, luister. Waarheid kun je niet bedenken, het dient zich aan als jij sensitief bent en werkelijk bent stilgevallen.

Het zou tof zijn als je af en toe eens een boekcover (of web-artikel of video) van me op je socials zou willen posten, met of zonder commentaartje… wie weet heeft iemand er iets aan, behalve mijn website en youtube kanaal heb ik geen pr kanalen, maar jullie samen…