Gepubliceerd in InZicht nr. 27 – 2005.
(Leuk was het voor me om zo’n tekst van 8 jaar terug te lezen, opvallend consistent met wat ik nog steeds roep, dacht ik zo. Hetzelfde had ik trouwens met de satsang opnamen, die ik pas sinds ze online staan weer eens heb beluisterd. Wonderlijk. Maar ja, ik ben wellicht bevooroordeeld en saai, hihi, anyway, veel ‘plezier’ ermee.)
Meditatie en zelfonderzoek zijn geen heilmiddel om van angst en onrust af te komen. Het zijn benaderingen die blootleggen hoe je feitelijke manier van zijn is. Het dient ertoe je helder, pijnlijk bewust te maken van je eindeloze neiging op de loop te zijn voor wat-is.
Werkelijke meditatie maakt helder hoe je steeds naar oplossingen zoekt, steeds vermijdt en uit de weg gaat wat er feitelijk gaande is. In vele gevallen is spiritualiteit niet veel meer dan de zoveelste poging te ontkomen aan je feitelijke ongerustheid (of wat dan ook). Je ideeĆ«n over verlichting hebben daarom een rechtstreekse relatie tot deze angstbeweging. Bijvoorbeeld: āals ik verlicht ben, ben ik nooit meer bangā, enzā¦Werkelijke spiritualiteit echter begint pas op het moment dat je afziet van weglopen of onderdrukken. Het begint als je de werkelijkheid onder ogen ziet zonder in te grijpen.
Het afzien van ontwijken, oplossen, verklaren, vergoelijken, afleiding zoeken en dergelijke van emoties en neigingen is het begin van werkelijke bewustwording. Wakker zijn is zijn zonder te vluchten voor of te vechten met wat er is. Zolang dit niet het geval is, is je spirituele zoeken niets anders dan de zoveelste vluchtroute, en is het de voortzetting van de armoedebenadering, louter angst in actie.Ā Zoeken naar verlichting is derhalve meestal niets meer dan weglopen voor je feitelijke gevoel van onveiligheid, en zal dus ook tot niets anders dan zelfmisleiding leiden.
Spiritualiteit gaat ook niet over bijzondere ervaringen en vermogens, maar om het zonder omwegen onder ogen zien van je feitelijke onderworpenheid aan angst en verlangen, en de voortdurende neigingen hieraan te ontkomen. Innerlijke stilte is de afwezigheid van deze neigingen en deze stilte of openheid wordt nooit verwezenlijkt door te blijven ontkennen, rennen, zoeken, oplossen of ātransformerenā.
Vrijheid wil in dit verband dus zeggen dat de neiging tot vluchten of vechten oplost in aanvaarding van wat is (wat het ook is) en het op intelligente en sensitieve wijze doorleven ervan. Alleen wat werkelijk verstaan is, zal verdampen. Wat onderdrukt wordt of waar van wordt weggelopen, blijft ons echter achter de vodden zitten, hoeveel liefde, engelen en āinzichtenā we ook ontmoeten.
Dus elke vorm van spiritueel streven naar harmonie, vrede, liefde en verlichting is louter gebaseerd op angst en zal de angst in stand houden, verhullen en steeds moeilijker inzichtelijk doen zijn. Totdat het vroeg of laat het in alle hevigheid weer opduikt en al je inzichten en meditatiekussen- en boekenwijsheid verpulvert waar je bij staat. Dan heb je opnieuw een kans, zoals steeds, om nu eens een werkelijk begin te maken met zijn-met-wat-is zonder omwegen.
Hoe is het met jou? Ben jij al werkelijk begonnen? Of ben je nog steeds op de loop, aan het opvullen, afdekken, rationaliseren, afleiden, oplossen of wegduwen onder het mom van spiritueel bewust worden? Of ben je al een stap verder: dat je denkt hier al aan voorbij te zijn. In dat geval heb je geen schijn van kans. Want wie denkt āer te zijnā is net zo goed misleid als wie denkt er niet te zijn.